ผู้ทำบัญชี ตามพระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ. 2543

     คือ  ผู้รับผิดชอบการทำบัญชีของผู้มีหน้าที่จัดทำบัญชีไม่ว่าจะกระทำในฐานะลูกจ้างของผู้มีหน้าที่จัดทำบัญชี หรือไม่ก็ตาม ได้แก่บุคคลต่อไปนี้

1.   กรณีเป็นพนักงานของผู้มีหน้าที่จัดทำบัญชี  ได้แก่

      -   ผู้อำนวยการฝ่ายบัญชี  สมุห์บัญชี  หัวหน้าแผนกบัญชี  หรือผู้ดำรงตำแหน่งที่เรียกชื่ออย่างอื่นที่มีหน้าที่รับผิดชอบเช่นเดียวกับผู้ดำรงตำแหน่งดังกล่าว

2.   กรณีเป็นสำนักงานบริการรับทำบัญชี  คือ

     -   หัวหน้าสำนักงาน  กรณีสำนักงานมิได้จัดตั้งในรูปคณะบุคคล

     -    ผู้เป็นหุ้นส่วนซึ่งรับผิดชอบในการให้บริการรับทำบัญชีกรณีสำนักงานจัดตั้งในรูปคณะบุคคล

     -   กรรมการ หรือผู้เป็นหุ้นส่วนซึ่งรับผิดชอบในการให้บริการรับทำบัญชี  กรณีสำนักงานจัดตั้งในรูปนิติบุคคล

3.   กรณีเป็นผู้รับจ้างทำบัญชีอิสระ  คือ ผู้ประกอบวิชาชีพ

4.   ผู้ช่วยผู้ทำบัญชี ( ในกรณีที่ "ผู้ทำบัญชี"  รับทำบัญชีเกินกว่า 100 ราย  ตามประกาศกรมทะเบียนการค้า  เรื่อง กำหนดคุณสมบัติ  และเงื่อนไขของการเป็นผู้ทำบัญชี  พ.ศ.  2543  ข้อ 7 (3))

คุณสมบัติและเงื่อนไขของผู้ทำบัญชี

คุณสมบัติทั่วไป

-   มีภูมิลำเนา  หรือถิ่นที่อยู่ในราชอาณาจักร

-   มีความรู้ภาษาไทยเพียงพอ  ที่จะทำหน้าที่เป็นผู้ทำบัญชีได้

-   ไม่เคยต้องโทษจำคุกในความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการบัญชี  หรือกฎหมายว่าด้วยผู้สอบบัญชี หรือกฎหมายว่าด้วยวิชาชีพบัญชี  เว้นแต่พ้นโทษมาแล้วไม่น้อยกว่า 3 ปี

คุณวุฒิการศึกษา  ตามขนาดธุรกิจที่กำหนดแต่ละกลุ่ม

-   ปริญญาตรีทางการบัญชี หรือเทียบเท่าทำบัญชีได้ทุกธุรกิจ

-   ประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง ( การบัญชี ) หรืออนุปริญญา ( บัญชี ) สำหรับบริษัทจำกัด และห้างหุ้นส่วนจดทะเบียนที่มี

     ***   ทุน  ไม่เกิน 5 ล้านบาท

     ***   รายได้รวม  ไม่เกิน 30  ล้านบาท

     ***   สินทรัพย์รวม ไม่เกิน 30 ล้านบาท

-   สำหรับบุคคลธรรมดา หากเจ้าของกิจการจัดทำบัญชีเองไม่กำหนดคุณวุฒิการศึกษา แต่ถ้าจ้างบุคคลอื่นจัดทำบัญชีให้ผู้ทำบัญชี ต้องมีคุณวุฒิการศึกษาตามที่กำหนด

เงื่อนไข

-   แจ้งรายละเอียดตามแบบ ส.บช.5 หรือ ส.บช. 6 ภายใน 60 วัน นับจาก

    ***   วันเริ่มทำบัญชี

   ***   วันที่มีการเปลี่ยนแปลงเกี่ยวกับผู้ทำบัญชี

-   เข้าอบรมความรู้เกี่ยวกับบัญชีตามที่กำหนด

-   ต้องรับทำบัญชีไม่เกิน 100 ราย หากเกินจะต้องมีผู้ช่วยที่มีคุณวุฒิเพิ่มอีก 1 คน ทุก 100 ราย ที่เพิ่ม ( เศษของ 100 ถ้าเกิน 50 ให้นับเป็น 100 ) ตามประกาศกรมทะเบียนการค้า เรื่องกำหนดคุณสมบัติ และเงื่อนไขของการเป็นผู้ทำบัญชี พ.ศ. 2543 ข้อ 7 ( 3 )

การแจ้งการเป็นผู้ทำบัญชี

     ผู้ทำบัญชีที่มีคุณสมบัติตาม ม. 7  ( 6 ) แห่ง พ.ร.บ. การบัญชี พ.ศ. 2543 ต้องแจ้งการเป็นผู้ทำบัญชีที่สำนักกำกับดูแลธุรกิจ หรือสำนักงานพัฒนาธุรกิจการค้าจังหวัด ตามที่อยู่ หรือสถานที่ทำงานของผู้แจ้งเพียงแห่งเดียว  ตามแบบ ส.บช. 5 พร้อมหลักฐาน ภายใน 60 วัน นับแต่วันเริ่มทำบัญชี

 การแจ้งเปลี่ยนแปลงข้อมูลของผู้ทำบัญชี

     ตั้งแต่ วันที่ 1 เมษายน 2537   เป็นต้นไป    ผู้ทำบัญชีสามารถแจ้งเพิ่มและยกเลิกธุรกิจที่รับทำบัญชีทางอินเทอร์เน็ตได้ โดยผู้ทำบัญชีต้องได้รับหมายเลขผู้ใช้ (User ID) และรหัสผ่าน (Password) จากกรมพัฒนาธุรกิจการค้าก่อน จึงจะสามารถดำเนินการได้

     ตั้งแต่  วันที่ 1  มกราคม 2548  เป็นต้นไป    ผู้ทำบัญชีทุกคนจะต้องแจ้งเพิ่มเติม และยกเลิกธุรกิจที่รับทำบัญชี รวมทั้งการอบรมความรู้เกี่ยวกับการทำบัญชีทางอินเทอร์เน็ต ส่วนการแจ้งเปลี่ยนแปลงข้อมูลของผู้ทำบัญชีในกรณีอื่น เช่น การเปลี่ยนชื่อ-นามสกุล คุณวุฒิการศึกษา ส.บช.6 พร้อมหลักฐาน แล้วแต่กรณี ตามหลักเกณฑ์เดิมที่กำหนดไว้

     ทั้งนี้  การแจ้งเปลี่ยนแปลงข้อมูลของผู้ทำบัญชีต้องแจ้งภายใน 60 วัน นับแต่วันที่มีการเปลี่ยนแปลง

บทกำหนดโทษผู้ทำบัญชี และผู้กระทำความผิดที่สำคัญ

1.   ไม่จัดทำบัญชีเพื่อให้มีการแสดงผลการดำเนินงาน ฐานะการเงิน หรือการเปลี่ยนแปลงฐานะการเงินตามความเป็นจริงตามมาตรฐานการบัญช

     บทกำหนดโทษ    ปรับไม่เกิน 10,000 บาท (มาตรา 34)

2.   ฝ่าฝืน หรือไม่ปฏิบัติตามประกาศของอธิบดีในเรื่อง

     (1)   ชนิดของบัญชีที่ต้องจัดทำ

     (2)   ข้อความ  และรายการที่ต้องมีในบัญชี

     (3)   ระยะเวลาที่ต้องลงรายการในบัญชี

     (4)   เอกสารที่ต้องใช้ประกอบการลงบัญชี

     (5)   คุณสมบัติ  และเงื่อนไขของการเป็นผู้ทำบัญชี

     บทกำหนดโทษ   ปรับไม่เกิน 10,000 บาท

     หมายเหตุ   ข้อ 2 (1)-(4)   ปรับเป็นรายวันอีกไม่เกินวันละ 500 บาท จนกว่าจะปฏิบัติให้ถูกต้อง (มาตรา 27)

3.   ทำให้เสียหาย  ทำลาย ซ่อนเร้น  หรือทำให้สูญหาย  หรือทำให้ไร้ประโยชน์  ซึ่งบัญชี หรือเอกสารที่ใช้ประกอบการลงบัญชี

      บทกำหนดโทษ    จำคุกไม่เกิน 1 ปี  หรือปรับไม่เกิน 20,000 บาท  หรือทั้งจำทั้งปรับ (มาตรา 38)

4.   ลงรายการเท็จ   แก้ไข  ละเว้นการลงรายการในบัญชี หรืองบการเงิน หรือแก้ไขเอกสารที่ต้องใช้ประกอบการลงบัญชี เพื่อให้ผิดความเป็นจริง

     บทกำหนดโทษ   จำคุกไม่เกิน 2 ปี  หรือปรับไม่เกิน 40,000 บาท  หรือทั้งจำทั้งปรับ (มาตรา 39)

 

ข้อมูลจาก  สำนักกำกับดูแลธุรกิจ กรมพัฒนาธุรกิจการค้า    www.dbd.go.th